Қоғамдағы қандай өзгерістер мен мәдени қозғалыстар инвесторлар үшін мүмкіндіктер жасауы мүмкін

Өткен ғасырдың соңында Blockbuster компаниясы пайда болды, ол Солтүстік Америкадағы бейне туындыларды жалға беру нарығын айтарлықтай жылдам жаулап алды. Ол жаңа дүкендер ашып, миллиардтап табыс тауып, мүмкіндігі зор болатын. Кейін нарықта шағын Netflix компаниясы пайда болды, ол интернетте контентті таратуға сенім артты. Одан кейін болған жағдайлар тарихқа айналды.

Дереккөз — РБК

Netflix компаниясының менеджменті таңдаған стратегия неғұрлым ірі әрі мықты ойыншымен бәсекелесу үшін, нәтижесінде ойын қағидаларын өзгерткен мәдени әрі технологиялық трендтке айналды.

Netflix компаниясының акциялары бұл ретте тек соңғы 12 айда 73%-ға өсті (2024 жылғы 22 сәуірдегі деректер). Егер биржадағы листингтің өзінен санағанда, 47 000%-ға көбірек өсті.

Мәдени трендтер инвестицияларға қалай ықпал етеді

Трендтер инвестициялық ландшафтты қалыптастыруда қашанда негізгі рөл атқаратын. Мысалы, XVIII ғасырда басталған өнеркәсіп революциясы өндірістік процестерді өзгертті, яғни адамдар мен жануарлардың бұлшықет күшінің орнына өнеркәсіпорын иелері бу машинасын пайдалана бастады. Машиналарға көп көлемде көмір қажет болды, ол тау-кен қазу өнеркәсібін дамытуға жағдай жасады. Ол өз кезегінде теміржол және автомобиль көлігінің дамуына ықпал етті. Ал көлік неге әкелді десек… айта берсе көп.

Мәдени трендтер — үнемі өткінші қызығушылықты білдіре бермейді. Олар адами құндылықтардағы, таңдаулардағы және мінез-құлықтағы тереңде жатқан өзгерістерді көрсетеді және өміріміздің әр түрлі салаларына каскадты ықпал етуі мүмкін.

Мынадай трендтер орын алатын бірнеше кезең мен бағытты байқауға болады:

Сұраныс пен ұсыныс. Алдымен бір идея пайда болады, мысалы жасыл технологияларды енгізу. Ол дамып, біртіндеп көбірек ақыл-ойды жаулап алады. Нәтижесінде жаңартылатын энергия көздеріне деген сұраныстың артуына әкелетін тренд пайда болады.

Тұтынушылардың мінез-құлқы. Бұл идеяның танымалдылығының өсуі тұтынушылардың басым бөлігінің мінез-құлқының өзгеруіне әкеледі. Тұтынушылардың барлығы үйлерінде күн батареяларын қоймаса да, энергия үнемдейтін шамдарды пайдалануға тырысып жатыр, қалдықтарды сұрыптап, қоршаған ортаны аялауда.

Бизнес қуаттылығын арттыруда және клиенттердің барлық қажеттілігін өтеу үшін ұсынысты ұлғайта бастайды. Оның үстіне, ол тек жасыл энергия секторына ғана емес, сондай-ақ «көршілес» секторларға да салым сала бастады, мысалы электркарларға, энергия үнемдейтін үйлерге, салауатты өмір салтына және т.б.

Технологиялық инновациялар. Бүкіл қажеттілікті қанағаттандыру үшін, бизнес технологиялық инновацияларға, инфрақұрылым құрылысына, зерттеулерге және т.б. салым салуға мәжбүр. Бұл өз кезегінде жаңа трендтер тудырады.

Дереккөз — Global Market Insight

Бұл процесті тоқтатуға болмайды. Дәл қазір біз жасанды интеллект сияқты жаңа трендтің қалай дамитынын байқап жатырмыз. Оның енді ғана қадам жасап жатқанына қарамастан, ол әлемді жаулап алды. Ал одан кейін жаңа тренд пайда болмақ.

Мәдени трендтерді қалай іздеп, талдауға болады

Жаһандануды ескере отырып, мәдени трендтер заманауи әлемде аса маңызды рөл атқара бастады. Себебі әлемнің бір жеріндегі тұтынушылардың өзгеріп жатқан таңдаулары енді басқа жерлердегі таңдауларға, әлеуметтік нормаларға және процестерге бірден әсер етеді.

Бұл тұрғыдан мәдени трендтерді сәйкестендірудегі негізгі құралдардың бірі – көбірек деректі талдау. Машиналық оқыту және жасанды интеллект алгоритмдерін пайдалану нақты уақыт режимінде миллиондаған дереккөздегі ақпаратты өңдеуге мүмкіндік береді. Бұл әлеуметтік желілердегі деректерді, сондай-ақ жаңалықтар агрегаттары мен блогтардағы ақпаратты қамтиды. Ал деректерді визуалдау құралдары трендтерді және аудиторияның мүддесіндегі өзгерістерді визуалды түрде бағалауға көмектеседі.

Арнайы сервистер (мысалы Brandwatch немесе Hootsuite) немесе танымал іздеу сұратуларын қадағалауға мүмкіндік беретін Google Trends сияқты құралдар мұндай платформаларға мысал болмақ. Оларды әр түрлі сценарийлер үшін пайдалануға болады, бірақ оның мәні тек — танымалдығы арта бастаған өсіп жатқан үрдістер мен тауашаларды анықтау.

Сондай-ақ мәдени трендтер ұғымында әлеуметтік желілер маңызды рөл атқарады. Бірінші кезекте Қазақстандағы аса танымал емес Х (бұрынғы Twitter) және Reddit платформалары. Егер бірінші сервисте пайдаланушылар хэштегтер мен трендтер арқылы кең аудиторияға қызық болған жылдам дамып жатқан үрдістерді және аталған тақырыптарды қадағалай алса, онда екінші сервисте бүкіл әлем бойынша мыңдаған, тіпті миллиондаған энтузиаст жиналған мамандандырылған қауымдастықтарды (subreddits) қадағалай алады.

Бірақ инвесторлар осы трендтердің барлығына назар аудара бермейді. Өткінші қызығушылықтар мен ұзақ мерзімді өзгерістерді айыра білген маңызды, ол нарықтарға орнықты ықпал етуге қабілетті. Мысалы, егер инвесторлар орнықты әрі практикалық шешімдер ұсынбаса, кейбір технологиялық стартаптардың айналасындағы хайп тез өшіп қалуы мүмкін.

Тәуекелдер мен мүмкіндіктер

Тәуекелдер тақырыбын жалғастыра отырып, ақпараттық «көпіршіктерді» жеке атап өткен жөн, ондай кезде белгілі бір трендке инвестициялар жылдам өсіп, ал одан кейін құласа, нәтижесінде инвесторлар «дымсыз» қалады.

Айқын мысалдардың бірі — Ричард Бренсонның Virgin Galactic компаниясы. Бұл жоба бүкіл әлем бойынша үлкен қызығушылық тудырды, нәтижесінде компания акцияларының баға белгіленімдерінің өсуіне әкелді. Алайда, бос уәделері мен әлеуетті мүмкіндіктеріне қарамастан, ғарыш туризміне тренд жоғары өрлемеді. Оған деген қызығушылық өскенімен, кейін қатты құлады.

Дереккөз — Google Trends

Ғарыш туризмін коммерцияландыру басында болжағаннан орасан зор уақыт пен ресурсты қажет ететіні белгілі болғанда, нәтижесінде компания акцияларының баға белгіленімдері құлады. Сол үшін де іздеу сұратуларының танымалдылығын азайту кестесі акциялардың бағалар кестесіне ұқсайды.

Дереккөз— Tradernet

Бұл мысал бастапқы ынта нәтижесінде мүмкіндіктер мен тәуекелдерді нақты бағалауға әкелетінін көрсетеді.

Сонымен бірге, әсіресе халықаралық нарықтарға салым салу кезінде мәдени ерекшелікті айтарлықтай түсінбеу қауіптілігі бар. Трендтерді дұрыс түсінбеу қате инвестициялық шешімдер мен шығындарға әкелуі мүмкін.

Бірақ сауатты қарым-қатынаспен мәдени трендтер туралы ақпарат инвестициялық портфельді айтарлықтай жақсартуы мүмкін. Инвесторлар трендтер туралы деректерді пайдалану арқылы нарықтағы жаңа тауашалар мен технологиялық инновацияларды ерте кезеңдерде анықтай алады, бұл жоғары кірістер алуға мүмкіндіктер ашады.

Мысалы, инвесторлар орнықты дамуға деген қызығушылықтың өскенін түсіну арқылы электрмобильдерді өндірумен немесе қалпына келтірілетін энергетикамен айналысатын компанияларға қаражат сала алады, бұл уақыт өте келе айтарлықтай табысқа әкелер еді.

Тәуекелдерді барынша азайту және барынша көбейту үшін сапалы және сандық талдауды біріктіруге, сондай-ақ тұтынушылық мінез-құлықтағы және мәдени серпіндегі өзгерістерді үнемі қадағалауға кеңес беріледі.

Қорытынды

●       Мәдени трендтер мен инвестициялар. Мәдени өзгерістер нарықта жаңа мүмкіндіктер жасап, мұқият талдауды талап етуі мүмкін.

●       Талдау құралдары. Заманауи технологиялар, соның ішінде үлкен деректер мен жасанды интеллект трендтерді сәйкестендіру мен талдауда негізгі рөл атқарады.

●       Тәуекелдер мен мүмкіндіктер. Трендтерге инвестициялау олар ұсынуы мүмкін әлеуетті тәуекелдер мен мүмкіндіктерді түсінуді талап етеді.

Өзгермелі әлемдегі мәдени трендтер ұғымы инвестициялық портфельдің тиімділігін айтарлықтай арттыруы мүмкін. Сол үшін де біз жаңадан бастаушы және тәжірибелі инвесторларды өздерінің инвестициялық стратегияларын жасау және түзету кезінде әлеуметтік және мәдени өзгерістерді белсенді талдауға шақырамыз.