Экономика мен қор нарығының циклдері қалай байланысқан
Қор нарығы мен экономиканың циклдерінің қалай жұмыс істейтінін түсіну табысты инвестициялау, әрі жалпы алғанда қаржылық бақуаттылық үшін маңызды. Экономикалық факторлар корпоративтік пайдаға және, сайып келгенде, қор нарығының табыстылығына ықпал етеді.
Біріншісі, нарық циклдері туралы білетін нәрсе – олар біркелкі болмайды. Тарихта әркез экономика циклдерінің әрқайсысы, соның ішінде соғыстар, техникалық прогресс, тұрғын үй нарығындағы, банк секторындағы немесе технологиялардағы саналуан көпіршіктер, инфляция, пандемия және өзгелер үшін берегей себептер табылатын. Мұның бәрін болжау қиын, сондықтан циклдер бойынша инвестициялар үшін үздік уақытты есептеп шығуға тырысу мүмкін болар ма екен. Дегенмен, олардың пайда болған себептеріне қарамастан, циклдер көбінесе бір және сол үлгі бойынша жұмыс істейді.
Аз-кем экономикалық цикл туралы
Экономика бірнеше жыл бойына біртіндеп өсуі мүмкін. Бұл кезеңде тұтынушылар мен бизнестің сенімі күш алады. Бір күні бұл процесс шарықтау шегіне жетеді, одан кейін оң экономикалық цикл теріс циклге ауыса бастайды.
Циклдің шарықтау шегінде әдетте қысқартуға итермелейтін триггер болады. Ол көбінесе әлемдік орталық банктер тарапынан пайыздық мөлшерлемелерді өсірумен қабат жүреді. Олар экономиканың ысынуын болдырмау және инфляцияны баяулау үшін монетарлық саясатты қатаңдатады. Активтерге бағалар мөлшерлемесінің өсуі аясында бұрын төмен мөлшерлемелермен қолдау алып келген іскерлік белсенділік төмендей бастайды.
Түрлі бағалауларға қарағанда, экономикалық циклдер орта есеппен 28 айдан 10 жылдан астам уақытқа созылуы мүмкін, ал қор нарығының циклдері қысқалау, әрі орташа алғанда 6-дан 12 айға дейін созылады.
Экономика мен қор нарығының арасында байланыс
Күшті экономика, күшті нарық
Күшті экономика оңай анықталады. Корпоративтік табыстар жоғары, тасы өрге домалаған кәсіпорындар кеңейеді және жаңалары құрылады. Жұмыссыздық деңгейі төмен, табыстар мен тұтынушылық шығыстар артады. Энергия көздері мен басқа тауарлардың бағалары әдетте жоғары сұраныстың себебінен өседі.
Күшті экономикада, акциялар нарығында ауық-ауық түзетулермен бірге бұқа тренді байқалады. Инвесторларға сөзсіз дамушы экономика ұнайды. Адамдар көп жұмсағанына қарай жаңа кәсіпорындар көптеп ашылады, пайда арта түседі, ал инвестициялардан алынатын табыс ұлғая түседі. Инвесторлардың көңіл-күйі, олардың экономика және акциялардың бағаларына қалай жауап қайтаратыны туралы пікірі жағымды. Бұл экономикада сенімділік туғызады, бұқа нарығы беки түсіп, экономика одан әрі нығая береді.
Аралас дабылдар мен экономиканың әлсіреуі
Экономикалық жағдай бірқатар себептер бойынша біртіндеп нашарлайды. Бұл алып-сатарлық көпіршік немесе айталық, жүз жылда бір болатын және экономикалық белсенділіктің күрт баяулауына әкелетін пандемия болуы мүмкін. Мұндай сценарийді біз соңғы екі жылда байқадық.
Әдетте акциялар бұл кезеңде, тіптен озыңқы индикаторлар әлсіздігін көрсете бастаған кезде, өсуін инерция бойынша жалғастырады. Экономиканың өсуі төмендеу кезеңінде капитал АҚШ доллары және шикізат тауарлары секілді қорғаныш секторлары мен активтер топтарына ағылады. Ақырында акциялар нарығының бұқа инерциясы инвесторлардың экономикалық көрсеткіштердің нашарлағанын және бәлкім әрі қарай да нашарлай түсетінін сезінуіне қарай әлсірей береді. Бұл жағдайда акциялар инвесторларды есінен жаңылдырып, көңілін қалдыра отырып, бұқа немесе аю түрінде көрінуі мүмкін.
Секторлар аражігінде бұл былайша көрінеді:
Экономикаға сенімділік төмендей бастаған кезде, акциялардың бағалары құлдырай бастайды. Инвесторлар ақшасынан айырылмау үшін қағаздарды сата бастайды. Акциялардың тартымдылығы азаяды, өйткені адамдар пайда табудың басқа әдістеріне жүгінеді. Экономика бұрынғы серпінін жоғалтады. Өсімі баяулап, толық құнды аю нарығы қалыптасады.
Қор нарықтары экономикалық өрлеу кезінде гүлденіп, экономикалық құлдырау кезінде төмендейді деп есептелгенімен, алайда кейде олар түрлі жаққа қадам басады. Қандай жағдайларда және неліктен бұлай болады?
Қор нарығы мен экономиканың циклдері арасындағы айырмашылықтар
Қор нарығы мен экономика әртүрлі жаққа қарайды
Қор нарығы мен экономика бір бағытта жылжитынына қарамастан, олар көбінесе әсіресе қысқа аралықтарда түрлі бағытта әрекет етеді. Мұндай қайшылықтардың бірнеше себебі бар.
Мәселен, сіз компания келешекте өседі деген болжаммен акциян сатып аласыз. Ал экономикалық мәліметтер, керісінше, болып қойған нәрсені көрсетуі мүмкін. Мәселен, жұмыспен қамту көрсеткіштері қанша адамның белсенді түрде жұмыссыз қалғанын көрсетеді. Бұл көрсеткіш, әдетте, жалпы алғанда экономикадан артта қалады, өйткені кәсіпорындар көбінесе экономиканың жағдайына кештеу, жалдау және босату туралы шешім қабылдаған кезде әрекет етіп жатады. Бұл жағдайда келешекке бағдарланған қор нарығы экономкалық циклдің алдында жүргендей болады. Төмендегі мысалмен сипаттап берелік.
Әдетте циклдік секторлар экономикамен қабат жүреді. Оларға құрылыс, киім-кешек және автомобильдер өндірісі, ойын-сауықтар және саяхаттар секторы, қаржы қызметтері жатады. Яғни, адамдардың жағдайы жақсы болған кезде ақшасын жарататын нәрсенің бәрі. Экономика құлдыраған кезде, мұндай компаниялардың акциялары көбінесе төмендей бастайды.
Циклдік емес секторлар, әдетте, адамдар оларға ақша жетіспеген кездің өзінде мұқтаж болатын бірінші кезектегі тауарларды қамтиды. Бұл секторлардағы қорлар экономиикалық өсім баяулаған жағдайда өзін жақсы көрсетті, өйткені бұл тауарлар мен қызметтерге сұраныс экономикадағы жағдайдың қалай болғанына қарамастан сақталады. Мәселен, коммуналдық қызметтер, тағам өнімдері, тұтыну тауарлары. Бұл секторлар экономиканың жағдайына қарамастан өседі, тиісінше бұл компаниялардың акциялары өсу үрдісін сақтап қалады.
Инвестициялау әдістері
Көптеген адамдар қор нарығы мен экономиканың шарықтауы мен құлдыраулары негізінде өз портфельдерін қайта құрылымдауға тырысады. Тарихи деректерге сүйеніп, нарықтың қай кезеңде екенін анықтауға тырысу – бұл үлкен инвестициялық тәуекел. Бірақ циклдің кез келген кезеңінде пайдалануға болатын әмбебап стратегиялар бар.
«Сатып ал да, ұстап отыр» стратегиясы
Адамдарға акцияларды сатып алудың немесе сатудың кезі келді деп хабарлай отыратын сиқырлы индикатор жоқ. «Сатып ал да, ұстап отыр» стратегиясы көпшілік адамдар үшін озықтардың бірі болып табылады. Бұл әдістің мәні өсу немесе құлдырау, қандай жағдай болса да, акцияларды сатып алып, оларды жылдар бойы ұстап отыруда.
Долларда құнын орташалау
«Сатып ал да, ұстап отыр» стратегиясы кейде доллардың орташаланған құнымен ұштасады. Бұл, нарықтың қалай көрінгеніне қарамастан сіздің ақшаңыздың тұрақты көлемін салатын ұзақ мерзімді стратегия. Егер нарық төмен кетсе, онда сіздің инвестицияларыңыздың орташа құны да төмендейді, бұл келешектегі кез келген өсімді аса тиімді етеді.
Активтерді тактикалық үлестіру
Активтерді тактикалық үлестіру — бұл сіздің өз портфеліңізді нарықтағы жағдайларға қарамастан белсенді түрде қайта теңгерімдейтін стратегия. Мәселен, сіздің портфеліңіз акциялардың 70%-нан және облигациялардың 30%-нан құралады делік. Егер қор нарықтары өссе, онда сіздің портфеліңіздің акцияларының құны өсуі мүмкін. Акциялардың көп салмағы аса жоғары тәуекелді білдіреді, сондықтан сіз олардың үлесін азайту үшін өз акцияларыңыздың бір бөлігін сата аласыз.
Қорыта келгенде, сіз болжамдар мен сәттілікке қарамастан, қор нарықтарындағы акциялардың бағалары шарықтау шегіне жетіп, сонсоң құлдырай бастайды әрі цикл қайталап қайталанады. Өз инвестициялық шешімдеріңізді негіздеуге тырысу үшін өткен циклдердің негізінде қор нарығындағы жағдайды айқындау – әркез жақсы идея емес. Бірақ сіз активтердің бірінен екіншісіне өте бастауды түсінуге жәрдемдесетін нақты индикаторларды бақылай аласыз. Мұндай индикаторлар туралы толығырақ сіз біздің алдағы мақалаларымыздан оқи аласыз. https://ffin.kz/blog/65-operedgayuschie-i-otstayuschie-ekonomicheskie-pokazateli
